Η επεισοδιακή υπερφαγία (binge eating disorder) ή αλλιώς αδηφαγική διαταραχή είναι η πιο συνήθης από τις διαταραχές πρόσληψης τροφής. Έρευνες στην Αμερική υπολογίζουν ότι επηρεάζει περίπου το 3% των ενηλίκων κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ με δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η συχνότητα εμφάνισης της αδηφαγικής διαταραχής είναι 1,4%. Φαίνεται να εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες από ότι η ψυχογενής βουλιμία και η ψυχογενής ανορεξία και ειδικότερα στην πρώιμη ενηλικίωση, ενώ δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη συχνότητα εμφάνισης μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Άτομα με επεισοδιακή υπερφαγία συχνά είναι και παχύσαρκοι.Έχει παρατηρηθεί συσχέτιση της εμφάνισης επεισοδίων υπερφαγίας με την παχυσαρκία, όπου φαίνεται να μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά, χωρίς να είναι ίδιες καταστάσεις.

Ποια τα χαρακτηριστικά της επεισοδιακής υπερφαγίας?

  1. Η επεισοδιακή υπερφαγία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας στα οποία:
  • Η κατανάλωση, σε μια χρονική περίοδο, μιας ποσότητα τροφής που είναι σίγουρα μεγαλύτερη από την ποσότητα που τρώνε οι περισσότεροι άνθρωποι σε παρόμοια περίοδο υπό παρόμοιες συνθήκες
  • Το αίσθημα της απώλειας ελέγχου κατά τη διάρκεια του επεισοδίου (π.χ. μια αίσθηση ότι δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει ή να ελέγξει τι ή πόσο τρώει.
  2.  Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων συμβαίνουν τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα:
  • το άτομο τρώει πολύ πιο γρήγορα από το κανονικό ρυθμό
  • το άτομο τρώει μέχρι να αισθανθεί δυσφορία
  • το άτομο τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού χωρίς να πεινάει
  • το άτομο τρώει μόνο του γιατί νιώθει ντροπή και αμηχανία
  • το άτομο νιώθει αηδία για τον εαυτό του και μεγάλες ενοχές
  1. Υπάρχει έντονη δυσφορία μετά το επεισόδιο υπερφαγίας
  2. Τα αδηφαγικά επεισόδια εμφανίζονται κατά μέσο όρο τουλάχιστον κατά 1 φορά την εβδομάδα για 3 μήνες
  3. Η αδηφαγική διαταραχή δεν συσχετίζεται με την χρήση αντισταθμιστικής συμπεριφοράς (π.χ. πρόκληση έμετων, νηστεία, υπερβολική άσκηση) όπως κατά τη διάρκεια της νευρικής ανορεξίας ή της νευρικής βουλιμίας.

Η επεισοδιακή διαταραχή σχετίζεται με μειωμένη ψυχολογική και σωματική ευεξία, συμπεριλαμβανομένων καταθλιπτικών και άλλων ψυχιατρικών διαταραχών, την παχυσαρκία και το διαβήτη. Οι συχνές υπερφαγίες και η αδηφαγική διαταραχή αυξάνουν τον κίνδυνο στα άτομα αυτά για εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου, ανεξάρτητα από την αύξηση του σωματικού βάρους, εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, πρώιμη εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 και επιπλοκών διαβήτη λόγω της μη συμμόρφωσης με τις συνιστώμενες διατροφικές τροποποιήσεις.

Επίσης, η επεισοδιακή υπερφαγία αποτελεί ένα παράγοντα περιορισμού στο αν θα προχωρήσει ένας ασθενής σε βαριατρική χειρουργική επέμβαση.

Η θεραπεία της αδηφαγικής διαταραχής στοχεύει στη μείωση της συχνότητας των υπερφαγικών επεισοδίων και λανθασμένων πεποιθήσεων σχετικών με τη διαταραγμένη πρόσληψη τροφής, τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας και του σωματικού βάρους (σε παχύσαρκους και σε διαβητικούς ασθενείς) και ρύθμιση της διάθεσης (σε ασθενείς με συνυπάρχουσα κατάθλιψη ή άγχος).

Οι προσεγγίσεις θεραπείας περιλαμβάνουν ψυχολογικές και συμπεριφορικές θεραπείες, όπως είναι η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT) και η ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη βελτίωση της ρύθμισης των συναισθημάτων, της ανοχής, της κατάθλιψης και των διαπροσωπικών σχέσεων έτσι ώστε τα άτομα να ανταποκριθούν αποτελεσματικότερα στο άγχος. Είναι επίσης απαραίτητη η συστηματική παρακολούθηση από εξειδικευμένο διαιτολόγο – διατροφολόγο για την εξασφάλιση της σωστής πρόσληψης θρεπτικών συστατικών, τη διατροφική εκπαίδευση και τη διαμόρφωση σωστών πεποιθήσεων σε σχέση με την πρόσληψη τροφής.

Χρήσιμες συμβουλές:

  • Καταναλώνετε συχνά γεύματα κάθε 2-3 ώρες
  • Καταναλώστε ένα πολύ καλό πρωινό
  • Φροντίστε να έχετε ποικιλία στην διατροφή σας και προτιμήστε να κάνετε συνδυασμούς τροφών σε κάθε γεύμα
  • Κρατήστε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων και συναισθημάτων
  • Ακόμα κι αν υπάρξει υπερφαγικό επεισόδιο τηρήστε κανονικά τα υπόλοιπα γεύματα της ημέρας και της επόμενης ημέρας
  • Μην αποφεύγετε τα αγαπημένα σας φαγητά ή ένα γλυκό που επιθυμείτε
  • Αποφύγετε να έχετε στο σπίτι τροφές που πυροδοτούν υπερφαγικά επεισόδια!
  • Απολαύστε το φαγητό σας τρώγοντας το αργά και σε ευχάριστο περιβάλλον 😊

Πηγές:

  1. Brownley, K. A., Berkman, N. D., Peat, C. M., Lohr, K. N., Cullen, K. E., Bann, C. M., & Bulik, C. M. (2016). Binge-eating disorder in adults: a systematic review and meta-analysis. Annals of Internal Medicine, 165(6), 409-420.
  2. Kessler, R. C., Berglund, P. A., Chiu, W. T., Deitz, A. C., Hudson, J. I., Shahly, V., … & Bruffaerts, R. (2013). The prevalence and correlates of binge eating disorder in the World Health Organization World Mental Health Surveys. Biological psychiatry, 73(9), 904-914.