Η ολοένα μεγαλύτερη αύξηση της παχυσαρκίας οδήγησε πολλούς ερευνητές στο να εξετάσουν το πιθανό εθισμό που προκαλούν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, σε σύγκριση με τον προκαλούμενο εθισμό που παρατηρείται σε αποδεδειγμένα εθιστικές ουσίες όπως την κοκαΐνη.

Η σύγχρονη επιδημία της παχυσαρκίας με πιθανή αιτία τον εθισμό σε τυποποιημένα τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη τον 20ο αιώνα, μπορεί να  παρομοιαστεί με τον εθισμό μετά την αντίστοιχη εισαγωγή των αλκοολούχων ποτών το 17ο αιώνα και τις ενέσιμα ναρκωτικά κατά το τέλος του 19ου αιώνα.

Τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη μπορούν να μεταβάλουν την λειτουργία του εγκεφάλου, πανομοιότυπα με ναρκωτικές ουσίες ή ουσίες κατάχρησης, απλώς ακολουθώντας πιο φυσικές οδούς.

Αυτή ή αλλαγή στην εγκεφαλική δραστηριότητα γίνεται αρχικά μέσω της διέγερσης των κυττάρων της γλυκιάς γεύσης στο στόμα και στο έντερο και μέσω μηχανισμών του εγκεφάλου που περιλαμβάνουν τη σηματοδότηση της γλυκόζης μετά την απορρόφηση. Επίσης, πολλά άτομα αναζητούν και καταναλώνουν τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη λόγω της ψυχοδραστικής της δράσης και στις εναλλαγές της διάθεσης. Μέσω της κατανάλωσης γλυκών νιώθουν ότι «ανταμείβουν» τον εαυτό τους ικανοποιώντας την αίσθηση της απόλαυσης και ως ένα μέσο για να αντιμετωπίσουν το άγχος τους, να βελτιώσουν την διάθεσή τους, να ενισχύσουν την συγκέντρωσή τους ή να ανακουφιστούν από την κόπωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ψυχοδραστικές επιδράσεις των γλυκών τροφίμων είναι ήπια, σε σχέση με των ναρκωτικών ουσιών, και σε καμία περίπτωση δεν έχουν τις τοξικές, συμπεριφοριστικές και ψυχολογικές επιδράσεις των ναρκωτικών ουσιών ιδιαίτερα σε υψηλές δόσεις.

Οι λιγούρες για τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη, όπως για παράδειγμα στη σοκολάτα ή σε άλλες γλυκιές γεύσεις, είναι τόσο έντονες σε κάποια άτομα που μπορούν να συγκριθούν με την έντονη επιθυμία για χρήση ναρκωτικών ουσιών. Πρόσφατη μελέτη που εξέτασε άτομα εξαρτημένα στην κοκαΐνη ανέφεραν ότι ήθελαν τροφή όσο έντονα ήθελαν και το ναρκωτικό, ενώ άλλη μελέτη σε χρόνιους καπνιστές έδειξε ότι έκθεση σε τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη ή έκθεση στην παρουσία καπνού προκάλεσε στα άτομα την ίδια λαχτάρα για χρήση τους. Φαίνεται λοιπόν ότι η ένταση και η ικανότητα να αντιστέκονται στην επιθυμία για φαγητό ή χρήση καπνού είναι συγκρίσιμη.

Η αίσθηση ανταμοιβής απαντάται τόσο με τη χρήση ναρκωτικών, όσο και με την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ζάχαρη. Σε νευροβιολογικό επίπεδο έχει φανεί ότι τρόφιμα και ναρκωτικά λαμβάνουν συνολικά τα ίδια δίκτυα εγκεφάλου, με περαιτέρω έρευνες σε ανθρώπους να είναι αναγκαίες ώστε να αποδειχθεί γιατί είναι δύσκολο για τους ανθρώπους να ελέγξουν την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη όταν εκτίθενται διαρκώς σε αυτού του τύπου τρόφιμα.

Πηγές:

Ahmed et al. (2013). Sugar addiction: pushing the drug-sugar analogy to the limit. Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care, 16(4), 434-439.