Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια ενδοκρινική διαταραχή, που παρατηρείτε στο 6-9% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Το σύνδρομο αυτό επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας των ωοθηκών της γυναίκας και μπορεί να εκδηλωθεί με μια σειρά συμπτωμάτων όπως υπερτρίχωση, ακμή, διαταραχές στην περίοδο και υπογονιμότητα, ενώ σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών όπως υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, ινσουτλινοαντίσταση και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Η ακριβής αιτιολογία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών δεν είναι γνωστή, αν και μεγάλο ρόλο φαίνεται να διαδραματίζει η αυξημένη λιπώδης μάζα, με τις περισσότερες γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες να είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες, η έκθεση σε υψηλά επίπεδα ανδρογόνων προγεννητικά, αλλά και οι γενετικοί παράγοντες.

Οι περισσότερες γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ανεξαρτήτου του βάρους, εμφανίζουν ινσουλινοαντίσταση.

Επομένως, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που οδηγούν σε βελτίωση στην ευαισθησία στην ινσουλίνη πρέπει να αποτελεί την πρώτη γραμμή θεραπείας , πόσο μάλλον όταν συνυπάρχει με αυξημένο σωματικό βάρος.

Οι τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής, δηλαδή η στροφή σε πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές και η αύξηση στη σωματική δραστηριότητα, έχει φανεί να είναι αρκετά αποτελεσματική μέθοδος στη βελτίωση των συμπτωμάτων των πολυκυστικών ωοθηκών.

Διατροφική παρέμβαση:

Σχεδιασμός ενός κατάλληλου υποθερμιδικού διαιτολογίου από επαγγελματία Διαιτολόγο – Διατροφολόγο για την επίτευξη απώλειας βάρους σε περίπτωση υπέρβαρου ή παχυσαρκίας ή διαιτολογίου για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους.

Απώλεια της τάξης του 5% του σωματικού βάρους έχει φανεί ότι μπορεί να βελτιώσει την ινσουλινοαντίσταση, τα υψηλά επίπεδα ανδρογόνων και τη δυσλειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος στις γυναίκες αυτές.

  • Σύσταση διαιτολογίου

Φαίνεται ότι η σύνθεση σε μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη) δεν παίζει κάποιο ρόλο στις δίαιτες για απώλεια βάρους στις γυναίκες αυτές.

Οι συνήθης συστάσεις για τα μακροθρεπτικά συστατικά του διαιτολογίου στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι:

υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες (55%),  χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (30%) και μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη (15%) σε συνδυασμό με τακτική σωματική δραστηριότητα.

Αυτό προκύπτει λόγω της προστατευτικής δράσης της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως ενάντια στα καρδιαγγειακά, αλλά και της επιβαρυντικής δράσης της υψηλής κατανάλωσης πρωτεΐνης από ζωικές πηγές, ενάντια σε μορφές καρκίνου και καρδιαγγειακών.

  • Περιορισμός της πρόσληψης απλών σακχάρων (ζάχαρη, μέλι, χυμοί φρούτων, γλυκά) και επεξεργασμένων υδατανθράκων και προτίμηση σε τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (όσπρια, φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως)

Ο γλυκαιμικός δείκτης (GI) είναι ένα σύστημα κατάταξης, το οποίο δείχνει πόσο γρήγορα αυξάνεται το σάκχαρο του αίματος αφού καταναλωθούν διαφορετικοί υδατάνθρακες. Οι δίαιτες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη περιλαμβάνου τρόφιμα που προκαλούν αργή αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, έχει φανεί ότι είναι χρήσιμες για τη μείωση των συμπτωμάτων των πολυκυστικών ωοθηκών, λόγω της βελτίωσης της ινσουλινοαντίστασης. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι διατροφές χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη  σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, διαβήτη τύπου 2, ινσουλινοαντίσταση, μεταβολικό σύνδρομο, καθώς και μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνων του ενδομητρίου, του μαστού και των ωοθηκών.

Ο τύπος υδατανθράκων έχει πολύ σημαντικό ρόλο στη μεταβολική υγεία και όχι τόσο το συνολικό ποσό υδατανθράκων που λαμβάνονται.

  • Περιορισμός κορεσμένων και trans λιπαρών οξέων (κρέας, βούτυρο, φοινικέλαιο, λίπος γαλακτοκομικών και τυριών, υδρογονωμένα λίπη σε προϊόντα αρτοποιίας, μπισκότα)

Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος σχετίζεται θετικά με υπεργλυκαιμία και υπερινσουλιναιμία, όπως έδειξαν τα αποτελέσματα της μελέτης ATTICA, προσαρμόζοντας για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες, όπως είναι ο δείκτης μάζας σώματος. Αντίθετα, μέτρια πρόσληψη ακόρεστων λιπαρών οξέων (ωμεγα-3) μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων.

Συμπερασματικά, για τις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η τροποποίηση του τρόπου ζωής έχει ως στόχο την απώλεια βάρους σε όλες τις υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες μέσω μειωμένης θερμιδικής πρόσληψης με μια σωστά δομημένη, υγιεινή διατροφή και αυξημένης σωματικής δραστηριότητας.

 

Πηγές:

BDA Food Fact Sheet Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)

Nutritional management in women with polycystic ovary syndrome: A review study. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews11, pp.S429-S432.

Increased fibre and reduced trans fatty acid intake are primary predictors of metabolic improvement in overweight polycystic ovary syndrome—Substudy of randomized trial between diet, exercise and diet plus exercise for weight control. Clinical endocrinology87(6), pp.680-688.

The relationship between dietary habits, blood glucose and insulin levels among people without cardiovascular disease and type 2 diabetes; the ATTICA study. Rev Diabet Stud. 2005;2(4):208-15.